Vụ “nữ công nhân Samsung”: Cần bộ quy chuẩn ngăn chặn tin giả

Nhanh như chớp, thông tin lan truyền với tốc độ chóng mặt. Bên cạnh hình ảnh, bản danh sách, một clip khiêu dâm được cho là của “nữ công nhân Samsung” cũng xuất hiện để tăng thêm phần “khả tín”. Hàng loạt những lời lẽ khiếm nhã, thô bỉ nhắm vào cô gái và những người trong danh sách kia. Tệ hơn, định kiến không hay về nữ công nhân làm việc trong các khu công nghiệp cũng được đưa ra cợt nhả.

Không lâu sau, Công đoàn cơ sở Công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam - Thái Nguyên đã lên tiếng về vụ việc. Theo đó, qua đối chiếu, công ty không có nhân viên nào có tên như cô gái đang bị lan truyền trên mạng. Đồng thời, cô gái nạn nhân cũng đã lên trình báo lên lực lượng chức năng. Một người phụ nữ ở Thái Nguyên cũng bị “lên đồn” vì lan truyền thông tin sai sự thật vụ việc. Mức phạt là 7,5 triệu đồng kèm đính chính.

Đáng nói, kịch bản tin giả này không hề mới. Song, nó vẫn làm cả vạn người sập bẫy hùa theo. Cụ thể, tháng 11/2023, thông tin giả về việc một cô gái trẻ ở khu du lịch Pù Luông (Thanh Hóa) lây nhiễm HIV cho 40 đàn ông. Tháng 12/2020 cũng đã từng có tin giả về một nữ du học sinh người Việt tại Đài Loan (Trung Quốc) lây nhiễm HIV cho hàng chục đàn ông khác. Nội dung các bài đăng cũng đều là hình ảnh các cô gái, danh sách những người đàn ông cùng những dòng thông tin ác độc nhắm vào phía các cô gái. Tất cả vụ việc trên đều đã bị xử phạt.

Nhìn vào bức tranh ấy để thấy, việc xử phạt những người phát tán tin giả là cần thiết, tuy nhiên, nó không phải công cụ duy nhất để giải quyết rốt ráo vấn đề. Bởi, thực tế, tin giả lan truyền với tốc độ chóng mặt, rất khó để xử phạt hết cũng như rất khó để truy xuất nguồn ban đầu tạo dựng tin giả. Hình thức xử phạt vài trường hợp lan truyền để răn đe không phải là “đũa thần” để ngăn chặn trường hợp tương tự, ngoài thông điệp về việc phủ nhận thông tin từ lực lượng chức năng.

Trong khi, cho đến lúc này, vụ việc “nữ công nhân Samsung” có thể coi là hạ màn. Thông tin cần đính chính đã được đính chính. Người bị xử phạt đã bị xử phạt. Tuy nhiên, hệ quả để lại là vô cùng nặng nề.

Đầu tiên, hình ảnh, thông tin của một cô gái ngoài đời thật đã bị lăng mạ, sỉ nhục. Ngoài danh dự, phẩm giá, đời sống cá nhân của cô ấy với gia đình, bạn bè, người thân cũng bị đảo lộn nghiêm trọng. Những thiệt hại thiết thân liên quan tới công việc và các mối quan hệ cũng cần được đánh giá như một hệ quả của tin giả.

Thứ hai, công ty Samsung cũng bị ảnh hưởng uy tín. Từ hình ảnh thương hiệu về đời sống người lao động, tới những mất mát khó đo đếm về việc xuất hiện đồng loạt trên các phương tiện truyền thông với một scandal “động trời”.

Thứ ba, bệnh nhân HIV cũng bị tác động vô hình từ vụ việc. Họ với căn bệnh của mình trong nhiều thập niên trước bị gắn với lối sống trụy lạc, cùng sự bất đắc chí với cuộc đời. Và đến tận bây giờ, trong tư duy của những kẻ lan truyền tin giả, những người có “H” vẫn bị gắn với những định kiến kinh khủng ấy. Điều này cũng gián tiếp làm y tế cộng đồng trở nên khó khăn, nặng nhọc hơn.

Mẩu tin giả chưa đến 500 ký tự gây ra những thiệt hại từ cá nhân, doanh nghiệp tới cả nhóm người yếu thế đã lột tả rõ sự dễ dàng của sản xuất và lan truyền tin giả cùng sức ảnh hưởng kinh khủng khiếp của chúng. Và như đã nói ở trên, phạt hành chính răn đe dành cho những người lan truyền là chưa đủ để ngăn chặn vấn nạn trên tái diễn.

Bên cạnh những án phạt, chúng ta cần những giải pháp đồng bộ hơn về “xóa mù truyền thông” cho người dùng để phân biệt thật giả. Chúng ta cần cả những biện pháp bảo vệ người lao động với những tiếng nói đính chính thật nhanh (như vụ việc này, Công đoàn Cơ sở của Samsung Thái Nguyên đã làm tốt). Và, sau vụ việc, những nạn nhân cần được hỗ trợ tâm lý, và truyền thông bởi các bộ phận chuyên môn của công ty.

Chúng ta cũng cần cả những bộ hướng dẫn mang tính quy chuẩn cho các đơn vị để cần là kích hoạt, hạn chế những thiệt hại do tin giả gây ra. Đó có thể là những bước xác minh, đơn vị phát ngôn đính chính, các kênh truyền thông điệp đi (từ nguồn truyền thông nội bộ, tới gia đình nạn nhân và công chúng). Đồng thời, đó còn là cả những trình tự pháp lý nhắm vào những kẻ loan tin.

Ngăn chặn và hạn chế thiệt hại của tin giả phải là giải pháp đồng bộ. Nó cũng không phải là câu chuyện ngày một ngày hai có thể chấm dứt hoàn toàn. Nhưng, dù là cuộc đua nước rút hay cuộc marathon, hành trình chỉ kết thúc khi chúng ta bắt đầu cất bước.

Thay đổi cách tiếp cận với tin giả để bảo vệ xã hội, nạn nhân nói chung hay công nhân nói riêng cần được bắt đầu. Mấu chốt vấn đề không phải là bao nhiêu người phải trả giá vì lan truyền tin giả mà phải là bao nhiêu người được bảo vệ danh dự và phẩm giá; bao nhiêu công ty, tập đoàn tránh thiệt hại và bao nhiêu nhóm yếu thế tránh bị tái định kiến, khỏi những tin đồn trên mạng.

MỸ ANH

Nếu đồng tình với góc nhận định trong bài viết Vụ “nữ công nhân Samsung”: Cần bộ quy chuẩn ngăn chặn tin giả, bạn có thể mời tác giả Mỹ Anh một "ly cà phê" thông qua Ví MoMo bằng cách ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR. “Buy me a coffee” Hoặc bạn cũng có thể tặng "ly cà phê" cho tác giả Mỹ Anh bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội. Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: "Tặng cà phê cho tác giả Mỹ Anh". Đọc cà phê tối, tặng "cà phê" là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục Cà phê tối, nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một "ly cà phê". Mỗi "ly cà phê" trị giá 23.000 đồng (1 USD).