Bỏ trường chuyên, nên hay không?

Đa phần, dư luận cho rằng việc dừng tuyển sinh hệ chuyên từ cấp 2 là đúng đắn cho sự phát triển của trẻ. Một số ít phụ huynh có con được rèn cả 5 năm cấp 1 cảm thấy hụt hẫng.

Phải nhắc lại, việc hệ THCS ở chuyên Hà Nội - Amsterdam hay trường Trần Đại Nghĩa (TP.HCM) không được mở hệ THCS là do vấn đề pháp lý chứ không liên quan tới thay đổi trong triết lý giáo dục.

Trả lời VnExpress, PGS.TS Nguyễn Xuân Thành - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, Bộ Giáo dục và Đào tạo chia sẻ: "Việc duy trì hay ngừng tuyển sinh lớp 6 của trường Hà Nội - Amsterdam (vẫn hay được gọi tắt là Ams) và Trần Đại Nghĩa không phải là việc Bộ muốn cho phép hay không mà quy định đã ban hành có hiệu lực thì phải thực thi".

Cũng theo tờ báo trên, trước ý kiến cho rằng cần có các trường chuyên ở cấp THCS để bồi dưỡng học sinh năng khiếu, ông Thành nói việc phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi, tạo nguồn cho trường THPT chuyên là nhiệm vụ của tất cả trường THCS chứ không phải chỉ là nhiệm vụ của riêng một số trường chất lượng cao.

Còn Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội vẫn muốn “giữ ổn định” việc tuyển sinh hệ THCS của trường chuyên Amsterdam. Sở cũng cho biết, đơn vị sẽ tham mưu cho Thành phố để xin cơ chế đặc thù. Tức là, ý chí của Sở vẫn muốn tiếp tục tồn tại hệ THCS của trường chuyên Ams.

Thực tế, câu chuyện trường chuyên là vấn đề rất lớn của hệ thống giáo dục và gây rất nhiều tranh cãi. Các hệ chuyên ở các cấp bậc khác nhau thường mang về cho các địa phương nhiều huy chương, thành tích trong các cuộc thi quốc gia, quốc tế. Những học sinh chuyên cũng sẽ có nhiều thuận lợi hơn trong việc cạnh tranh những vị trí tốt ở các cấp học cao hơn.

Nhưng, sự tồn tại của hệ chuyên cũng để lại tương đối nhiều tranh cãi. Ví như: triết lý giáo dục cho học sinh tự do khám phá hay đào tạo “gà nòi đấu giải”? Nếu cần thiết, vậy cấp học nào nên có chuyên, cấp học nào chưa cần?

Tôi có rất nhiều bạn học chuyên, và tôi thừa nhận các bạn ấy đều giỏi suốt quá trình học tập tiếp theo và cả công việc sau này. Nhiều người quanh tôi sẽ đều có trải nghiệm tích cực với những con người học chuyên ra. Song, có một điểm mù mà không ai thấy nếu không để ý, đó là để đào tạo ra những người xuất chúng với điểm thi trong nước và quốc tế toàn 10, những học sinh bình thường lứa đó đã chịu thiệt thòi những gì.

Dễ thấy nhất là thiệt thòi về tài nguyên giáo dục, khi tất cả những gì tốt đẹp nhất đều dành cả cho “hệ chuyên” (nếu là ở hệ thống công lập). Còn tư nhân, ai có tiền nấy học nhưng cũng không khỏi tạo ra bất cân bằng về tiếp cận giáo dục khi con cái của nhà phụ huynh dư dả sẽ có nhiều cơ hội phát triển hơn. Và mấu chốt của vấn đề là ở hệ chuyên công lập, nơi mà những bất công trong phân bổ tài nguyên đều nhìn rất rõ.

Quay lại câu chuyện của Trường Ams và Trường Trần Đại Nghĩa, những thay đổi hiện tại là những thay đổi có thể nói là nhỏ. Và nhắc lại, nó liên quan nhiều tới yếu tố pháp lý về mặt kỹ thuật thay vì triết lý giáo dục của Bộ thay đổi. Nhưng câu chuyện của hai trường đã đặt ra những thảo luận xã hội cần thiết về việc nên hay không bỏ trường chuyên lớp chọn.

Và, bên cạnh những thành công, lợi ích, những mặt trái vô hình của trường chuyên cũng cần được gọi tên để những người làm chính sách nghiêm túc về câu hỏi liên quan tới triết lý giáo dục, từ đó đưa ra câu trả lời xác đáng về việc: Nên hay không bỏ hẳn trường chuyên!

Nếu đồng tình với góc nhận định trong bài viết, bạn có thể mời tác giả Mỹ Anh một "ly cà phê" thông qua Ví MoMo bằng cách ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR. “Buy me a coffee” Hoặc bạn cũng có thể tặng "ly cà phê" cho tác giả Mỹ Anh bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội. Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: "Tặng cà phê cho tác giả Mỹ Anh". Đọc cà phê tối, tặng "cà phê" là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục Cà phê tối, nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một "ly cà phê". Mỗi "ly cà phê" trị giá 23.000 đồng (1 USD).