18 năm và 1 ngày hay dự án “treo” và trách nhiệm “treo”

Vì sao một dự án có nhiều hứa hẹn thay đổi dân sinh như thế lại thành nỗi ám ảnh gần 4 nhiệm kỳ của đa số cơ quan hành pháp? Xin thưa: người dân địa phương khi mới nghe có quy hoạch ga tàu cũng đã từng rất phấn khởi. Nhưng rồi, họ cứ chờ, cứ chờ, hết năm này sang năm khác. Từ chỗ hy vọng, họ chuyển sang hoài nghi và cuối cùng thì quá thất vọng. Không những thế chán ngán và bức xúc. Bởi lẽ chính vì vướng quy hoạch "treo" như vậy mà nhà cửa xuống cấp, hư hỏng cũng không được sửa sang, con cái sinh thêm, khôn lớn cũng không được cơi nới, mở rộng, các công trình dân sinh khác cũng vậy.

Ga đường sắt mới được di chuyển lên khu vực Bà Nà - Suối Mơ (huyện Hòa Vang). Ảnh minh họa: Đoàn Nguyên (zingnews.vn).

Đây là dự án “treo” 18 năm, thời gian đủ để một đứa trẻ từ khi lọt lòng thành một công dân 18 tuổi bước vào Đại học. Nhưng còn nhiều "dự án treo" còn dài hơn thế ở các địa phương khác trên đất nước này như một số dự án ở TP.HCM, Đồng Nai đã 20 năm hoặc dài hơn thế … Mỗi tỉnh thành bình thường có thể có hàng chục dự án “treo” còn ở những thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM có thể lên đến hàng trăm dự án “treo”.

Tìm hiểu vấn đề này sẽ thấy có nhiều nguyên nhân dẫn đến dự án/quy hoạch "treo", cả chủ quan lẫn khách quan. Theo ông Nguyễn Thanh Toàn, Phó giám đốc Sở Quy hoạch kiến trúc TP.HCM thì: "Có ba nguyên nhân, thứ nhất là quy hoạch lập ra nhưng không xác định được nguồn lực để thực hiện. Thứ hai là chưa có chính sách hấp dẫn để thu hút nhà đầu tư. Thứ ba là do chủ quan trong quá trình lập và phê duyệt quy hoạch dẫn đến tính dự báo chưa chính xác nên quy hoạch thiếu tính khả thi. Khâu khảo sát ban đầu không chặt chẽ, tài liệu khảo sát bị lạc hậu nên định hướng chưa sát khiến quy hoạch làm ra rồi “treo” đó".

Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân, Thường trực Ủy ban Tài chính-Ngân sách Quốc hội phân tích: “Dù nhiều nguyên nhân nhưng suy cho cùng là bắt đầu từ khâu lập quy hoạch. Anh lập quy hoạch nhưng đánh giá, nghiên cứu chưa kỹ, xác định nguồn lực chưa đúng. Ví dụ như ở một khu đô thị đến lúc làm xong hết rồi tự dưng có cái nhà nằm ngang con đường không giải phóng mặt bằng được vì chưa thỏa thuận được giá đền bù. Đấy là những cái mà lúc lập quy hoạch chưa dự báo được”.

Mới đây Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có nhiều cuộc thị sát các dự án "treo" như: Cơ sở 2 Bệnh viện Việt Đức, Dự án mở rộng giai đoạn 2 Khu Gang thép Thái Nguyên ... và Thủ tướng đã tỏ ra bất bình trước hiện trạng này. Theo Thủ tướng, nguyên nhân là do yếu kém, sai lầm trong các khâu: lập dự án, tư vấn, thẩm định, quyết định đầu tư, tổ chức đấu thầu, đấu giá, ký kết hợp đồng và tổ chức thực hiện. Đặc biệt cần xử lý nghiêm trách nhiệm “treo” với những cơ quan, cá nhân liên quan...

Rõ ràng như chúng ta đã thấy, quy hoạch "treo" gây lãng phí rất lớn nguồn lực đất đai, làm chậm tốc độ phát triển xã hội, ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống dân sinh và gây bức xúc trong Nhân dân.

Vấn đề là cần tiếp tục một cuộc tổng rà soát trên phạm vi toàn quốc về quy hoạch treo, chỉ ra những nguyên nhân chung và nguyên nhân cụ thể, đồng thời cũng chỉ rõ trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị, địa phương và cá nhân liên quan. Mặt khác đưa ra giải pháp và lộ trình thực hiện, phân công, phân cấp, phân quyền cụ thể. Nếu những dự án có dấu hiệu tham nhũng đất đai hoặc thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng hoặc những sai phạm đến mức phải xử lý mạnh tay thì đề nghị chuyển cho các thanh tra, kiểm tra, tố tụng tiếp nhận và xem xét, xử lý theo quy định.

Có như thế mới giảm thiểu tình trạng dự án "treo", đánh tan những "cục máu đông" trong cơ thể kinh tế để phát triển thông thoáng, lành mạnh và hợp pháp.

Người mất việc, lưới an sinh và những bất cập chính sách Tôi tìm ai, tôi làm gì khi mất việc dĩ nhiên là những câu hỏi của người lao động. Nhưng câu hỏi đó còn dành ...

Mệnh lệnh hành chính và thực tế thị trường “Không thể điều hành thị trường xăng dầu bằng biện pháp hành chính!”. Thủ tướng Phạm Minh Chính nói rõ như vậy chiều qua khi ...

Vì trọng đạo mà… tăng lương Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo Nguyễn Kim Sơn vừa trả lời trên Facebook cá nhân câu hỏi của nhiều người mỗi độ ...