Dữ liệu cá nhân và trách nhiệm của ngân hàng

Khá nhiều ngân hàng than rằng họ đang lúng túng khi thực hiện một số quy định tại Nghị định 13 về bảo vệ dữ liệu cá nhân của khách hàng, có hiệu lực từ ngày 1/7, trong đó có quy định "chủ thể có quyền không đồng ý xử lý dữ liệu cá nhân của mình". Mail đi cho khách hàng nhưng hồi âm lại chẳng bao nhiêu vì đại đa số dường như không quan tâm và cứ như thế thì ngân hàng chẳng có quyền để làm thêm những điều luật cho phép và chính họ cũng muốn xung quanh những dữ liệu, thông tin cá nhân của khách hàng.

Lâu nay những vụ lọt, lộ và thậm chí chính nôi bộ ngân hàng tuồn, bán dữ liệu cá nhân, thông tin khách hàng ra ngoài để bọn gian, kẻ xấu lợi dụng phạm tội hay làm những việc mờ ám ít được xử lý nghiêm. Ngay như mới đây, Công an TP Đà Nẵng phá vụ án với đường dây có đến nhân viên của 13 ngân hàng lợi dụng công việc, đột nhập hệ thống nội bộ để lấy thông tin bán ra ngoài nhưng tên tuổi các ngân hàng vẫn được giữ kín vì nhiều lý do! Đến nay họ xử lý ra sao với quy trình đầy kẽ hở để lọt lộ những dữ liệu không được phép như thế vẫn là dấu hỏi.

Cách đây hai tuần, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú gay gắt: “Phải tìm, phát hiện có những cán bộ nhân viên bán thông tin khách hàng thì phải đuổi việc ngay. Đây là chuyện không thể chấp nhận được. Và ngược lại, ngân hàng cũng phải xử lý ngay tại sao lại có câu chuyện như vậy”. Ngay hay không thì đến giờ vụ việc rõ ràng như Công an TP Đà Nẵng đã làm cũng chưa được biết ngân hàng xử lý ra sao. Đấy là những gì chúng ta được biết và công khai trên báo chí, còn tảng băng chìm thì sao? Dù có biện minh cách nào thì ngân hàng không thể vô can, không thể kiểu như vụ nào xảy ra rồi nhân viên lại cũng hư đốn còn ngân hàng “trong veo”. Họ quản trị tốt, kiểm soát chặt, kiểm tra kĩ liệu thông tin của chúng ta có dễ dàng lấy để bán ra ngoài như thế? Con dại cái còn phải mang huống hồ để cho nhân viên có quyền truy cập thông tin khách hàng lấy cả mớ ra bán tràn lan cho bọn gian mà chẳng nửa lời xin lỗi thì lạ quá!

Trong tình cảnh như trên, trách nhiệm như vậy có lẽ việc ngân hàng có than nữa hay đòi mãi cũng khó mong khách hàng chấp thuận hợp tác đồng ý để ngân hàng toàn quyền xử lý dữ liệu cá nhân và có khi còn ngược lại. 5 năm qua, Bộ Công an đã phát hiện hàng trăm cá nhân, tổ chức có liên quan đến hoạt động mua bán dữ liệu cá nhân. Số lượng dữ liệu cá nhân bị thu thập rồi mua bán trái phép lên đến gần 1.300 GB, trong đó có nhiều dữ liệu cá nhân nội bộ và nhạy cảm. Nhưng ở đâu ra dữ liệu này mà bán? Ngoài lý do bị tin tặc tấn công, có nguyên nhân khác là từ nội bộ các ngân hàng bán dữ liệu ra ngoài. Với thực tế như thế có lẽ ngân hàng phải lấy lại, tạo dựng lòng tin của khách hàng trước khi muốn họ hoàn toàn tin mình!

Sau khi Bộ Thông tin và Truyền thông ráo riết chỉ đạo xử lý các nhà mạng xử lý sim rác thì khách hàng phần nào “dễ thở” hơn. Nhưng cho đến nay, tội phạm dùng tài khoản ngân hàng hay bằng cách nào đó có thông tin, dữ liệu cá nhân của khách để lừa đảo, phạm pháp vẫn là vấn nạn vẫn trông chờ giảm thiểu ở… tương lai! Ngân hàng làm nhanh, quyết liệt và “chịu đau” để xử lý mạnh nhân viên sai phạm chắc chắn nhiều người sẽ bớt đi nơm nớp lo dữ liệu cá nhân bị lợi dụng. Nhưng chúng ta phải chờ đến bao giờ khi mà hàng loạt ngân hàng vẫn nại lý do giữ hình ảnh, việc nội bộ để biện minh cho những chậm trễ đó? Có lẽ Ngân hàng Nhà nước cần có một lần để “làm sạch” như Bộ Thông tin và Truyền thông từng ra tay với các nhà mạng hơn 1 năm trước.