Cháy một ngôi chùa

Đám cháy bắt đầu vào 10 giờ ngày 23/10. Người dân địa phương phát hiện đã nỗ lực dập lửa nhưng không thành. Lực lượng chữa cháy có mặt ít phút sau và nhanh chóng khống chế được ngọn lửa.

Tuy nhiên, 27 tượng Phật bằng đất và gỗ tại Ban Tam Bảo và hầu hết cơ sở vật chất đã bị hư hại gần như hoàn toàn.

Bảo vật Quốc gia Bàn thờ Phật bằng đá (bệ đá hoa sen) có từ thời Trần Phế Đế được tạc năm 1388 cũng không còn nguyên vẹn. Cụ thể, bệ đá bị vỡ 2 góc cánh hoa sen tầng thứ 5 (tầng trên cùng) và 1 góc cánh hoa sen tầng thứ 4. Nhà chức trách thống kê thiệt hại về tiền của vụ cháy là khoảng 25 tỷ đồng.

25 tỷ đồng, con số không nhỏ song với một vụ cháy, nó cũng không phải quá lớn. Song, cháy một ngôi chùa gây thiệt hại nhiều hơn thế rất rất nhiều. Những pho tượng cổ, những cấu kiện, mảng chạm cha ông ghi lại những dấu ấn mỹ thuật, kiến trúc, lịch sử cả gần 800 năm nay thành tro bụi.

Cả Bảo vật Quốc gia cũng đã không còn tính nguyên vẹn- thứ vốn được coi là giá trị quan trọng bậc nhất của một báu vật di sản.

Mất mát ấy không tiền nào mua lại!

Cháy chùa hay các công trình kiến trúc di sản cổ cũng không phải câu chuyện mới mẻ. Trong năm nay, chúng ta chứng kiến ít nhất 3 ngôi chùa lớn bị thiệt hại nặng nề khi “bà hỏa ghé thăm”.

Đó là chùa Phật Quang ở Hà Nam, chùa Vạn Phật ở Gia Lai và nay là chùa Phổ Quang ở Phú Thọ. Hay xa hơn, riêng trong địa bàn Hà Nội, năm 2016, cháy chùa Tĩnh Lâu, quận Tây Hồ; năm 2020, cháy tại chùa cổ Cự Đà, huyện Gia Lâm; cháy chùa Linh Quang, huyện Quốc Oai.

Không có sai lầm tâm linh hay điềm báo nào cả.

Tất cả, chỉ bởi chúng ta đã không phòng cháy đủ tốt để những thảm họa liên tiếp diễn ra. Có vô vàn lý do để dẫn tới cháy một công trình di sản: hương đèn; chập điện…

Những công trình kiến trúc cổ kèm với hệ thống tượng thường đều bằng gỗ- môi trường rất dễ cháy một khi có lửa mồi từ bất cứ một biến cố phát sinh nào.

Hiện tại, vụ việc tại chùa Phổ Quang sẽ được điều tra kỹ lưỡng và kết luận cuối cùng sẽ được lực lượng chức năng công bố sớm.

Tuy nhiên, vụ cháy một lần nữa nhắc nhở chúng ta về việc phòng cháy với những công trình di sản đặc thù với vật liệu đặc thù, cách thức thực hành tín ngưỡng đặc thù, cả giá trị đặc thù không tiền nào mua lại nếu bị cháy.

Những di sản cha ông hóa tro rất xót xa. Và còn xót xa hơn khi nó lặp lại hết lần này tới lần khác.

Chúng ta cần hơn nữa những hướng dẫn cụ thể cho các di tích cổ, cả hành lang cứng liên quan tới thiết bị chống cháy tại các di sản hoặc những thiết bị chuyên dụng để bảo vệ các Bảo vật Quốc gia khi có biến cố.

Trong lịch sử, không biết bao nhiêu công trình kiến trúc, bao đền vàng gác tía, bao kinh sử văn hóa tri thức ra tro bởi những vụ cháy.

Sự đứt gãy, không liền mạch của các di tích lớn suốt chiều dài lịch sử phần nhiều cũng bởi lửa của biến cố bất ngờ, của chiến tranh và cả của những sự thù hận.

Trong thời bình, với thế giới hội nhập, chúng ta nhấn mạnh nhiều lần về văn hóa là căn cước của quốc gia. Với nguồn lực, công nghệ hiện có, không lý gì chúng ta tiếp tục để những vụ cháy với công trình cổ cả 800 năm tuổi tái diễn.

Bởi, chúng ta không có nhiều công trình như vậy để sửa sai trong những lần sau!

Nếu đồng tình với góc nhận định trong bài viết "Cháy một ngôi chùa", bạn có thể mời tác giả Mỹ Anh một "ly cà phê" thông qua Ví MoMo bằng cách ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR. “Buy me a coffee” Hoặc bạn cũng có thể tặng "ly cà phê" cho tác giả Mỹ Anh bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội. Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: "Tặng cà phê cho tác giả Mỹ Anh". Đọc cà phê tối, tặng "cà phê" là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục Cà phê tối, nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một "ly cà phê". Mỗi "ly cà phê" trị giá 23.000 đồng (1 USD).