Đời sống
Phong tục Tết cổ truyền

Xuất hành đầu năm và ngày con nước

Dương Minh Hoàng
Tác giả: Dương Minh Hoàng
Người Á Đông xưa nay thường chọn ngày lành tháng tốt để xuất hành, động thổ, đổ bê tông mái, cất nóc, nhập trạch, khai trương, ăn hỏi, rước dâu, ký hợp đồng, hộ liệm, di quan, phá nấm, nhập phủ (hạ huyệt)... Tức là những việc quan trọng nhất của đời người.
xuat hanh dau nam va ngay con nuoc
Xuất hành, du xuân có thể bắt đầu ngay sau giao thừa; song thường phải từ mùng Hai Tết. Ảnh artclick.vn

Đầu năm mới, ngày xuất hành có ý nghĩa mở đầu may rủi cho cả một năm. Thường sau giao thừa có thể xuất hành du xuân.

Xuất hành nguyên nghĩa là việc đi ra khỏi nhà, khỏi làng - tức chuyến đi đầu tiên của năm; ngày nay, xuất hành với nhiều người là việc đi nói chung suốt trong những ngày đầu năm. Vì thế, nhiều người xem xét rất kỹ giờ giấc, hướng đi sao cho phù hợp với mình; lại còn cẩn thận chọn bạn đồng hành, xem thời thiết, hướng gió... với mong muốn gặp điều may mắn, tránh không để xảy ra rắc rối.

Với nhiều người, xuất hành đầu năm nhất thiết tránh các ngày nguyệt kỵ (còn gọi là ngày con nước) mùng 5, 14, 23 (Mùng năm, mười bốn, hai ba /Đi chơi cũng lỗ nữa là đi buôn). Ba ngày trên là ngày ở Trung cung (ngôi Trung ương của Hà Đồ) mà Trung cung lại là ngôi vua và lấy số 5 làm biểu hiệu. Số 9 là Cửu cung. Đếm từ 1 đến 5 thì số 5 nhập vào Trung cung, rồi cộng thêm vào số Cửu cung (tức là số 9) nữa thì được 14 cũng nhập vào Trung cung, cộng thêm số 9 nữa thì được 23 cũng lại nhập Trung cung nữa. Như vậy là ba lần đều nhập Trung ương (mùng 5, 14, 23).

xuat hanh dau nam va ngay con nuoc
Nhiều người xem rất kỹ giờ giấc, hướng để xuất hành du xuân và nhất thiết tránh ngày con nước. Ảnh minh họa của vietnamplus.vn

Ngôi huỳnh sát là hung sát ở Trung ương (Trung cung), mà Thái Tuế (ngôi vua) lại chồng lên ngôi huỳnh sát, cho nên kẻ dưới phải tránh người trên. Nếu không tránh mà phạm tới bề trên phải gặp hung lai. Ngoài ra, các ngày 5, 14, 23 cộng lại đều bằng 5 (ngày mùng 5, ngày 14 gồm 1 + 4 = 5, ngày 23 gồm 2 + 3 = 5), dân gian thường gọi là ngày “nửa đời, nửa đoạn” nên làm gì cũng chỉ giữa chừng, vất vả, khó đạt được mục tiêu. Đây cũng là những ngày “con nước’’, tức ngày triều cường, thường sinh ra những dòng hải lưu bất thường gây nguy hiểm cho thuyền bè, đem đến xui xẻo cho mọi người, nhất là khi đi xa.

Xét ở góc độ khoa học, những ngày trên, con người bị tác động mạnh của lực tương hỗ với mặt trăng, làm ảnh hưởng tới sức khỏe, thần kinh, dễ làm con người mất tự chủ. Đã có nghiên cứu về hiện tượng gia tăng tai nạn, rủi ro vào trung tuần trăng. Vào những ngày trên chó sói thường tru gọi bầy, chó nhà thường hay “cắn hóng”.

xuat hanh dau nam va ngay con nuoc
Các đền chùa là địa chỉ được nhiều người Việt lựa chọn xuất hành, du xuân. Ảnh kinhtedothi.vn

Nghiên cứu chi tiết sẽ cho thấy, đầu tháng, mùng 5 Âm lịch là thời điểm mặt trăng bắt đầu dần dần tròn trịa và sáng hơn; thời điểm ngày 14 là giữa tháng, khi ấy mặt trăng tròn, sáng vằng vặc; thời điểm ngày 23 thì mặt trăng khuyết dần. Vào những mốc thời gian này thủy triều lên xuống bất thường, các dòng hải lưu chảy mạnh hoặc yếu không ổn định như những ngày bình thường. Chế độ gió, từ trường biến đổi khác, độ phèn xâm lấn vào đất canh tác vùng biển nhiều hơn.

Như vậy, quan niệm truyền thống, kinh nghiệm dân gian đã được soi chiếu bằng luận cứ khoa học. Dù sao đi nữa, mở đầu năm mới, không ai muốn điều xui xẻo xảy đến với mình. Và vì thế, người ta quan niệm “có kiêng có lành”.

xuat hanh dau nam va ngay con nuoc Virus corona và những hệ lụy có thể xảy ra

Người nhiễm virus corona mới (nCoV) có các triệu chứng cấp tính: ho, sốt, khó thở, có thể diễn biến đến viêm phổi nặng, suy ...

xuat hanh dau nam va ngay con nuoc Ai sướng - Ai khổ vì Corona?

Đến giờ này thì ai ai cũng biết về Corona đã có mặt tại Việt Nam. Đây là loại virus lạ hiện đang gây xôn ...

xuat hanh dau nam va ngay con nuoc Tối 30 Tết: Bệnh viện Bạch Mai sẵn sàng ứng phó dịch bệnh viêm phổi lạ do virus corona

Tối 24/1 (tức 30 Tết), đồng chí Nguyễn Đình Khang, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng LĐLĐVN đã tới động viên thăm hỏi ...

Tin mới hơn

Nghị quyết 57: Cởi trói pháp lý, mở đường sáng tạo

Nghị quyết 57: Cởi trói pháp lý, mở đường sáng tạo

Khi pháp luật thôi là rào cản, mà trở thành điểm tựa, người công nhân sẽ không còn là người “thi hành ý tưởng” mà có thể là người “khởi xướng đổi mới”. Chính sách pháp lý ấy, nếu được thực thi đúng đắn sẽ đưa tầng lớp lao động bước vào vai trò trung tâm của cuộc cách mạng đổi mới quốc gia.
Nghị quyết 57: “Cánh cửa vàng” mở ra kỷ nguyên mới cho công nhân Việt Nam

Nghị quyết 57: “Cánh cửa vàng” mở ra kỷ nguyên mới cho công nhân Việt Nam

Việc Chính phủ được đề nghị phân bổ tối thiểu 3% ngân sách nhà nước cho khoa học – công nghệ và nâng dần lên 2% GDP, là bước chuyển từ “lời nói” thành “hành động”. Đây là tín hiệu cho thấy, Nhà nước đang xác lập một ưu tiên quốc gia mới và ưu tiên ấy không chỉ dành cho các viện nghiên cứu, phòng thí nghiệm cao cấp mà còn dành cho công nhân, kỹ sư, người lao động nơi xưởng máy, công trình, đồng ruộng.
“Gieo hạt” tri thức, “gặt mùa” đổi thay

“Gieo hạt” tri thức, “gặt mùa” đổi thay

Từ ruộng đồng đến nhà máy, từ làng quê đến khu công nghiệp, hàng triệu công nhân và người lao động Việt Nam đang từng ngày nỗ lực vươn lên bằng chính sức mình.

Tin tức khác

7 dự án nhà ở xã hội được quan tâm của TP Hà Nội năm 2025

7 dự án nhà ở xã hội được quan tâm của TP Hà Nội năm 2025

Hà Nội đang nỗ lực mạnh mẽ để thúc đẩy sự phát triển và gia tăng nguồn cung cấp nhà ở cho người lao động thu nhập thấp. Trong bối cảnh này, 7 dự án nhà ở xã hội đang thu hút sự chú ý đặc biệt.

Người lao động xếp hàng mua vàng ngày vía Thần tài, cầu lộc đầu năm

Với mong muốn mua vàng vào ngày vía Thần tài (mùng 10 tháng Giêng hàng năm) sẽ mang lại may mắn, tài lộc, nhiều người lao động đã xếp hàng dài tại các cửa hàng vàng bạc đá quý, tranh thủ giờ nghỉ để kịp "rước lộc" về nhà.

Công nhân trở lại làm việc sau Tết Nguyên đán 2025 với tỷ lệ cao

Sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, không khí lao động sản xuất đã sôi động trở lại trên khắp các nhà máy, xí nghiệp.

Về Tết

Trằn trọc. Đêm nay thật dài. Sáng sớm mai mình sẽ về quê. Sao anh ấy có thể ngủ nhỉ? Mà không phải chạy vạy lo lắng các thứ nữa thì ngủ ngon chứ sao…

Công nhân trở lại làm việc: Mong một năm mới tốt đẹp!

Từ tối ngày 1/2 (mùng 4 Tết) cho đến hôm nay (2/2, mùng 5 Tết), dòng người ở các tỉnh miền Tây bắt đầu quay trở lại các tỉnh Đông Nam Bộ để làm việc sau kỳ nghỉ Tết.

Ngày Tết trên cảng biển Chân Mây

Đêm giao thừa Tết Ất Tỵ, trời Huế mưa rét căm căm. Nhưng sáng mùng Một, biển Chân Mây bừng lên sắc xuân, trời quang, nắng ấm. Đúng thời khắc ấy, du thuyền hạng sang Celebrity Solstice chở hơn 3.000 du khách quốc tế cập cảng. Anh công nhân Lê Dũng, trong bộ đồ lao động đã sờn, sẵn sàng cho công việc đầu tiên của năm mới.
Xem thêm